7 Σημάδια Ρίσκου που δε θα βρείτε στις Οικονομικές Καταστάσεις

Στη σημερινή οικονομική συγκυρία η απεικόνιση της χρηματοοικονομικής ικανότητας και φερεγγυότητας μιας επιχείρησης πραγματοποιείται, ως επί το πλείστων, μέσω της ανάλυσης των οικονομικών της καταστάσεων.

Συγκεντρώνονται, συνήθως, οι ισολογισμοί των 3 ή 5 τελευταίων ετών με τα αποτελέσματα χρήσης και αναλύονται από τους ειδικούς η διαχρονική εξέλιξη των χρηματοοικονομικών δεικτών της. Ως αποτέλεσμα εξάγεται βαθμολογία, που συνήθως ανταποκρίνεται στη χρηματοοικονομική εικόνα της επιχείρησης.

Στο σημερινό άρθρο οι Bizexperts θα σας παρουσιάσουν 7 σημάδια που μπορούν να σας βοηθήσουν να αξιολογήσετε τα χαρακτηριστικά μιας επιχείρησης.

Τα σημάδια αυτά μπορεί να μην είναι μετρήσιμα, αλλά έχουν τη δυναμική να ελέγχουν και να επηρεάζουν τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις και να αποκαλύπτουν σημαντικού μεγέθους ρίσκο. Αναπτύσσοντας κάθε ένα ξεχωριστά σας αποδίδουμε αντίδοτα ή οδηγίες, χρήσιμα για κάθε ενδιαφερόμενο, είτε αναλυτές, είτε εν δυνάμει επενδυτές, είτε Διοικούντες, μετόχους και  managers των επιχειρήσεων.

1^ο Σημάδι: Πίεση στη διατήρηση των αριθμών

Στις επιχειρήσεις και οργανισμούς τίθενται στόχοι για την επίτευξη των οποίων ασκείται πίεση από τα ανώτερα ιεραρχικά επίπεδα.

Μια επιχείρηση με χαμηλή ηθική κουλτούρα είναι δυνατόν να «αναβαθμίσει» την επίτευξη των στόχων σε μία ζώνη διαστρέβλωσης. Οι εργαζόμενοι σε αυτές τις επιχειρήσεις ξεκινούν με αριθμούς και με λογιστικές ερμηνείες κάνουν τα πράγματα να ταιριάζουν και τελικά με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουν τον προκαθορισμένο στόχο.

Αντίδοτα-οδηγίες για το παραπάνω σημάδι ηθικής φθοράς αποτελούν :

• Η περιβολή των αριθμών με ηθικές αξίες. Ηθικά όρια ουσιαστικά για τους εργαζόμενους αλλά και για τους διοικούντες, προκειμένου η επίτευξη των στόχων να έχει ηθικό, αλλά και οικονομικό αντίκτυπο (επιτεύχθηκαν οι στόχοι χωρίς λογιστικές παρερμηνείες και αποτυπώνουν την υπεραξία τους στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις).
• Σύσταση σε αυτούς που ξεπερνούν τα ηθικά όρια που έχουν τεθεί.
• Ενθάρρυνση των εργαζόμενων να κάνουν time-out όταν βρίσκονται σε άβολη κατάσταση. Βοηθάει ιδιαίτερα στο γεγονός να μείνουν συγκεντρωμένοι στο στόχο.
• Παρατήρηση της μη λεκτικής επικοινωνίας.

2^ο Σημάδι: Φόβος και σιωπή

Σε πολλές επιχειρήσεις καλλιεργείται η κουλτούρα του φόβου και της σιωπής. Οι εργαζόμενοι μπορεί να βλέπουν κάποιο «θέμα», αλλά παραμένουν σιωπηλοί για να μη στοχοποιηθούν από τη διοίκηση και στο τέλος απολυθούν.

Αντίδοτα-οδηγίες για το 2^ο σημάδι είναι:

• Ενθαρρύνετε τους εργαζόμενους να λένε τη γνώμη τους ή τις ενστάσεις τους για κάποιο θέμα.
• Μη μεταθέτετε, στοχοποιείτε ή απολύετε έναν εργαζόμενο που αναφέρει την γνώμη του ή την ένστασή του.
• Πέστε στους εργαζόμενους ότι στηρίζεστε σε αυτούς.
• Επιβραβεύστε τους εργαζόμενους που λένε την γνώμη τους ή την ένστασή τους, αλλά ζητάτε την τεκμηρίωση.

3o Σημάδι: Νέοι, Υπερήλικες, Εικονικοί Διευθυντές ή Διοικούντες

Μια επιχείρηση ίσως χρησιμοποιεί έναν ιδιαίτερα νεαρό CEO  ή έναν υπερήλικο.  Απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία για να αναγνωριστεί αν είναι εικονικός ή όχι.

Αντίδοτα-οδηγίες για το παραπάνω σημάδι:

• Ιδιαίτερη προσοχή στους εικονικούς Διευθυντές.
• Θεωρείστε κάποιον «εικονικό» που όντας νέος ή υπερήλικας αναλαμβάνει καθήκοντα Διευθυντή. Κάντε το μέχρι να αποδείξει την αξία του.
• Παρατηρείστε ποιος απολύεται, ποιος προσλαμβάνεται και ποιος τους αντικαθιστά καθώς και πόσο πληρώνονται.
• Παρατηρείστε τη συμπεριφορά τους γενικότερα.

4o Σημάδι: Αδύναμα Συμβούλια

Τα Διοικητικά Συμβούλια ίσως στερούνται εμπειρίας, απαρτίζονται από «φίλους»,  δείχνουν συγκρούσεις συμφερόντων και δεν κρατούν πολύ σε διάρκεια. Αντίδοτα-οδηγίες για το σημάδι είναι:

• Συλλέξτε πληροφορίες από τους εργαζόμενους.
• Προκαλέστε τους Διευθυντές και τα αποτελέσματα που επικαλούνται.
• Δώστε προσοχή στα προνόμια.
• Κάντε συχνές αυτοψίες και «περπατήστε» στην επιχείρηση.

5^ο Σημάδι: Αψιμαχίες και τεταμένη ατμόσφαιρα

Η αναγνώριση τέτοιου είδους ατμόσφαιρας στις επιχειρήσεις ίσως είναι δύσκολο. Εμπιστευτείτε το ένστικτό σας, καθώς η ψυχρότητα στο περιβάλλον της επιχείρησης διαχέεται. Αντίδοτα-οδηγίες για το 5^ο σημάδι είναι:

• Να πιστεύεται στην ύπαρξη σύγκρουσης συμφερόντων.
• Καθορίστε τον ορισμό της διαμάχης-αψιμαχίας και διαμορφώστε πολιτικές και κανόνες αποφυγής.
• Διαχωρίστε τι ανήκει στην επιχείρηση και τι στους πελάτες.
• Να θυμάστε ότι δύο τρόποι υπάρχουν για να διαχειριστείτε μια διαμάχη ή αψιμαχία: ξεφορτωθείτε την ή αποκαλύψτε την.
• Ανατρέξτε στη νομιμοποίηση της επιχείρησης και το ιδιοκτησιακό καθεστώς και τις αλληλεξαρτήσεις.

6^ο Σημάδι: Καινοτομία σαν καμιά άλλη

Η αίσθηση ότι στην επιχείρηση υφίσταται ιδιαίτερη νοημοσύνη και η παρουσίαση καινοτομιών, ακόμη και στις λογιστικές καταστάσεις, είναι εφικτό να συμβεί. Αντίδοτα-οδηγίες είναι:

• Αναγνωρίστε τα όρια στις ικανότητες και ότι η αλήθεια δεν μπορεί να κρυφτεί.
• Να έχετε υπόψη σας τις βασικές οικονομικές αρχές, αλλά και το ιστορικό της επιχείρησης.
• Αναζητήστε την ειλικρίνεια και την ευθύτητα.
• Ελαστικότητα στη πίεση.

7^ο Σημάδι: Καλοσύνη σε κάποια σημεία ή ατονία στο κακό

Η αίσθηση των διευθυντικών στελεχών και των επιχειρήσεων ότι είναι νομοταγείς, φιλάνθρωποι, με σεβασμό για το περιβάλλον ακούγεται αξιόλογο. Τέτοιου είδους επιχειρήσεις πρέπει να έχουν αναγνωρισθεί για τις πράξεις τους και τη συνεισφορά τους, ενώ οι ισχυρισμοί αυτού του είδους τις επιτρέπει να κερδίζουν πολλά. Αντίδοτα-οδηγίες για το 7^ο σημάδι:

• Αλλάξτε την νοοτροπία της επιχείρησης και εισάγετε την έννοια του κοινωνικού συμφέροντος.
• Ερευνείστε την επιχείρηση και αποκαλύψτε την κοινωνική υπευθυνότητα, αν υπάρχει;
• Να είστε ιδιαίτερα σκεπτικοί με τη φιλανθρωπία και την κοινωνική ευθύνη.

Η χρησιμότητα των παραπάνω ίσως φανεί ιδιαίτερα σημαντική στους επενδυτές, αναλυτές χρηματοοικονομικών καταστάσεων, στο προσωπικό, σε Διοικήσεις επιχειρήσεων αφού:

• Δίνουν τη δυνατότητα αξιολόγησης μίας επιχείρησης πέραν των οικονομικών της καταστάσεων και αποφυγής της επένδυσης εφόσον καταγραφούν σημαντικού βαθμού σπουδαιότητας και βαρύτητας των παραπάνω σημαδιών.
• Προβλέπουν επιχειρήσεις με ρίσκο.
• Αποτρέπουν την εργασία εργαζομένων ή στελεχών σε επιχειρήσεις με έντονα τα παραπάνω σημάδια.
• Αναγνωρίζουν και λύνουν προβλήματα στις επιχειρήσεις.

Τα δυνατά σημεία της παραπάνω θεωρίας των 7 σημαδιών είναι:

• Δίνει 7 καθαρά σημάδια προς παρατήρηση ή εντοπισμό ηθικών προβλημάτων.
• Παρέχει αντίδοτα για να τα αποτρέψει ή να τα γιατρέψει.
• Ασχολείται με την πηγή της ανήθικης συμπεριφοράς: εταιρική κουλτούρα, αναγνώριση και θεραπεία συμπτωμάτων, διόρθωση του νομικού καθεστώτος.

Υπάρχουν όμως και περιορισμοί οι οποίοι αναφέρονται στο γεγονός ότι η αλλαγή της εταιρικής κουλτούρας ενός οργανισμού δεν αποτελεί εύκολη υπόθεση και ότι ίσως απαιτείται η αλλαγή στην μακρο-ηθική κουλτούρα των χρηματοοικονομικών καταστάσεων.

Ομάδα Ανάλυσης Δεδομένων Bizexperts.

(πηγή: Marianne Jennings, 2006, ‘Seven signs of ethical collapse’)