Οργανωσιακή Συμπεριφορά

Η οργανωσιακή συμπεριφορά (ΟΣ) είναι μια εφαρμοσμένη συμπεριφορική επιστήμη, με υπόβαθρο ένα μίγμα επιστημονικών κλάδων, κυρίως της ψυχολογίας, της κοινωνικής ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας και της ανθρωπολογίας.

Η συμβολή της επιστήμης της ψυχολογίας αφορά στην ανάλυση του ατόμου, ενώ οι άλλοι κλάδοι συμβάλλουν στην κατανόηση των διαδικασιών και της οργάνωσης της ομάδας.

Χαρτογραφώντας τη συμμετοχική ενεργοποίηση της εκάστοτε επιστήμης στην ΟΣ εντοπίζονται τα εξής πεδία συμβολής τους:

Ψυχολογία	Μάθηση
	Παρακίνηση
	Προσωπικότητα
	Συναισθήματα
	Αντίληψη
	Εκπαίδευση
	Αποτελεσματικότητα ηγεσίας
	Εργασιακή ικανοποίηση
	Ατομική λήψη αποφάσεων
	Αξιολόγηση επίδοσης
	Μέτρηση στάσεων
	Επιλογή υπαλλήλων
	Σχεδιασμός εργασίας
	Εργασιακό άγχος

Κοινωνική	Συμπεριφορική αλλαγή
Ψυχολογία	Αλλαγή στάσεων
	Επικοινωνία
	Διαδικασίες της ομάδας
	Ομαδική λήψη αποφάσεων

Ανθρωπολογία	Συγκριτικές αξίες
	Συγκριτικές στάσεις
	Διαπολιτισμική ανάλυση
	Οργανωσιακή κουλτούρα
	Οργανωσιακό περιβάλλον
	Εξουσία

Κοινωνιολογία	Επικοινωνία
	Εξουσία
	Συγκρούσεις
	Διαομαδική συμπεριφορά
	Θεωρία τυπικού οργανισμού
	Οργανωσιακή τεχνολογία
	Οργανωσιακή αλλαγή
	Οργανωσιακή κουλτούρα

Ως μονάδες ανάλυσης των πεδίων αυτών είναι το άτομο, η ομάδα και ο οργανισμός και στοχεύουν στη μελέτη και ανάλυση της οργανωσιακής συμπεριφοράς.

Μέσα από την παραπάνω διεργασία δημιουργείται ο επιστημονικός κλάδος της ΟΣ, χωρίς κανόνες και νόμους, όπως οι θετικές επιστήμες (Χημεία, Φυσική κα) και αυτό λόγω της πολυπλοκότητας των μονάδων ανάλυσης της, άνθρωπος – άνθρωποι – οργανισμός.

Φυσικά, αυτό δεν αποκλείει τη δυνατότητα ερμηνείας, έγκυρων προβλέψεων συμπεριφορών, αλλά πάντα εντός των πλαισίων συγκεκριμένων καταστάσεων και συνθηκών. Δεν μπορούν να αναπτυχθούν γενικεύσεις καθώς ο άνθρωπος είναι σύνθετος, πολύπλοκος, περίπλοκος.

Οι σημερινές συνθήκες έχουν αναδείξει την ανάγκη κατανόησης και εμβάθυνσης στην οργανωσιακή συμπεριφορά, παραδείγματα όπως η οικονομική κρίση, η γήρανση του μέσου υπαλλήλου, η συνεχώς αυξανόμενη απασχόληση των γυναικών στον εργασιακό χώρο, η αύξηση της ανακύκλωσης του προσωπικού, ο αυξανόμενος ανταγωνισμός και η ανάγκη γρήγορης προσαρμογής στις αλλαγές κ.α αποτελούν σύγχρονες προκλήσεις τόσο για τους μάνατζερ όσο και για τους οργανισμούς σε ένα αβέβαιο περιβάλλον.

Σκοπός της ΟΣ είναι μελετώντας την ατομική και ομαδική δυναμική που αναπτύσσονται μέσα στις δομές ενός οργανισμού και κατανοώντας της αλληλεπιδράσεις, οι μάνατζερ να μπορούν να προβλέψουν αντιδράσεις συμπεριφορών με αποτέλεσμα να τις διαχειριστούν και να λύσουν συγκεκριμένα προβλήματα εντός του οργανισμού.

Υπάρχουν 3 στόχοι στην οργανωσιακή συμπεριφορά:

Επεξήγηση και προσδιορισμός των λόγων που άτομα και ομάδες συμπεριφέρονται μέσα σε έναν οργανισμό.
Εντοπισμός και πρόβλεψη του τρόπου αντίδρασης των ατόμων και ομάδων στους εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες
Εργαλεία στους μάνατζερ για να διαχειριστούν ατομικές και ομαδικές συμπεριφορές, ώστε οι εμπλεκόμενοι να ενεργοποιούνται θετικά στους στόχους της επιχείρησης.

Σύμφωνα με τα παραπάνω διακρίνεται η σχέση μεταξύ της οργανωτικής συμπεριφοράς και της διοίκησης του ανθρώπινου δυναμικού (ΔΑΠ).

Μέσα από τη σύνδεση της οργανωτικής συμπεριφοράς και της ΔΑΠ, η Διοίκηση μπορεί να προσδιορίσει τη στάση των εργαζομένων απέναντι στις θέσεις εργασίας τους.

Μέρος των αρμοδιοτήτων της διοίκησης ή του τμήματος ανθρωπίνων πόρων είναι να διαχειρίζεται θέματα που σχετίζονται με την ευημερία των εργαζομένων στον οργανισμό. Όταν αυτή η αρμοδιότητα ασκείται επιμελώς, οι εργαζόμενοι θα έχουν μια πιο θετική στάση απέναντι στις θέσεις εργασίας τους και θα είναι πιο πρόθυμοι για την ολοκλήρωση των καθηκόντων τους.

Μερικά από τα κοινά αντικείμενα που περιλαμβάνονται στην οργανωσιακή συμπεριφορά και τη διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού είναι:

Επιλογή Προσωπικού

Προσέλκυση
Επιλογή
Περιγραφή θέσεων εργασίας

Εκπαίδευση και Ανάπτυξη

Προσδιορισμός αναγκών
Εκπαιδευτικά προγράμματα
Αξιολόγηση εκπαίδευσης
Σταδιοδρομία

Ανάπτυξη Εσωτερικής Οργάνωσης

Οργανωτική δομή
Κουλτούρα
Εργασιακή ικανοποίηση και αποτελεσματικότητα
Οργανωσιακές αλλαγές

Απόδοση

Μέθοδοι και Εργαλεία αξιολόγησης
Ανάπτυξη Κινήτρων

Ποιότητα

Άγχος
Διορθωτικές ενέργειες
Αξιολόγηση και συνεχή βελτίωση των παραγόντων της εργασιακής ικανοποίησης

Δυναμική

Ομάδων
Διαχείρισης συγκρούσεων
Αποτελεσματικότητας

Η αλληλοσυμπλήρωση της οργανωσιακής ψυχολογίας και της διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού είναι εμφανής και ιδιαίτερα σημαντική για να λειτουργήσει ένας οργανισμός αποτελεσματικά και αποδοτικά.

Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί έμφαση στη μελέτη της Θετικής Οργανωσιακής Συμπεριφοράς (POB), δηλαδή στη μελέτη των θετικών συμπεριφορών στο εργασιακό περιβάλλον.

Μετά από μία συνεχή ανάλυση και μελέτη της αρνητικής συμπεριφοράς και αντίδρασης των εργαζομένων, όπως της συστηματικής αργοπορίας στο χώρο εργασίας τους, συχνές απουσίες, συνεχείς δυσαρέσκειες, μη πρέπουσας συμπεριφορές προς συναδέλφους, ανάπτυξης distress και άλλες περιπτώσεις αναπτύσσεται η προσέγγιση σε θετικές έννοιες όπως ελπίδα, αισιοδοξία, ενσυναίσθηση, προσαρμοστικότητα, αυτοπεποίθηση, δέσμευση κ.α.

Η προσπάθεια αυτή βρίσκεται σε επίπεδο επιστημονικής παρακολούθησης, καταγραφής, έρευνας και ανάλυσης.

Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνιας η Θετική Ψυχολογία είναι η επιστημονική μελέτη των δυνατών σημείων που επιτρέπουν στα άτομα και τις κοινότητες να ευδοκιμήσουν. Το πεδίο βασίζεται στην πεποίθηση ότι οι άνθρωποι θέλουν να ζήσουν ουσιαστική και ικανοποιητική ζωή, να καλλιεργήσουν ό, τι είναι καλύτερο μέσα τους και να ενισχύσουν τις εμπειρίες τους.

Σήμερα οι συνθήκες είναι αντίξοες στην Ελλάδα και διαμορφώνουν ένα ιδιαίτερο πλαίσιο καταστάσεων και συνθηκών για να αναπτυχθεί η POB.

Παρά ταύτα η προσωπική μου εμπειρία στα πλαίσια ανάληψης συγκεκριμένων έργων με στενά χρονικά περιθώρια υλοποίησης έδειξε ότι η νέα αυτή προσέγγιση (ιδιαίτερα με τις θετικές έννοιες της ελπίδας, αισιοδοξίας, ενσυναίσθησης) μπορεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα μίας ομάδας ή ενός ατόμου και στην επίτευξη του/των στόχων. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να προσθέσω δύο βασικούς συντελεστές για την επιτυχή ολοκλήρωση, εκείνου της πλήρης διαύγειας του στόχου και της διαφάνειας των πληροφοριών μεταξύ των/του εμπλεκόμενου.