Κύκλος Ζωής Προϊόντος και R&D

Ο κύκλος ζωής ενός προϊόντος  (product life cycle) αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά και χρήσιμα εργαλεία του τμήματος Marketing μιας επιχείρησης.

Ορίζεται ως το χρονικό εκείνο διάστημα από την είσοδο του προϊόντος στην αγορά,  μέχρι και την οριστική απόσυρσή του.

Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι το προϊόν ακολουθεί έναν κύκλο ζωής που διέρχεται από συγκεκριμένες φάσεις. Αυτές είναι:

– Εισαγωγή

– Ανάπτυξη

– Ωριμότητα

– Παρακμή

Στο παρόν άρθρο δεν θα ασχοληθούμε με τις παραπάνω φάσεις και το τι σημαίνει η κάθε μια για τις πωλήσεις και τα κέρδη της επιχείρησης, αλλά με το χρόνο που είναι o καθοριστικός παράγοντας στη δυναμική αυτή πορεία του προϊόντος.

Πολλές είναι οι επιχειρήσεις που στη βιασύνη τους να διεισδύσουν στην αγορά με σκοπό να προωθηθεί το προϊόν, πολύ γρήγορα στη φάση της ανάπτυξης, ξεχνούν να προσδιορίσουν το πόσο θα διαρκέσει αυτή η περίοδος.

Η εγρήγορση αυτή αποτελεί αυτοσκοπό για τη διοίκηση, καθώς είναι η φάση εκείνη που συνδέεται με τις πωλήσεις και κατ` επέκταση τα κέρδη. Όμως, η απότομη και χωρίς μελέτη είσοδος του προϊόντος στην αγορά θα οδηγήσει ως φυσιολογικό επακόλουθο πιο σύντομα στη φάση της ωριμότητας και του κορεσμού. Ουσιαστικά στην ταχύτερη παρακμή!

Με τον τρόπο αυτό, ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ της περιόδου ανάπτυξης  – ωριμότητας – παρακμής, γίνεται βραχύς, μη δίνοντας τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις και τα στελέχη τους να προβλέψουν τις εναλλαγές των φάσεων και τις αναπροσαρμογές που απαιτούνται να γίνουν στο προϊόν, ώστε η περίοδος της ανάπτυξης να διαρκέσει περισσότερο.

Συμπερασματικά, η διαχείριση του κύκλου ζωής του προϊόντος είναι πολύ σημαντική και θα πρέπει να ξεκινάει από την είσοδο του στην αγορά και να συνεχίζεται ακόμη και μέχρι την παρακμή του.

Στην περίπτωση που το προϊόν έχει εισέλθει στην ωριμότητα, το τμήμα μάρκετινγκ καλείται να αναζητήσει τρόπους για την παράταση της ζωής του, είτε ανακαλύπτοντας νέο target group ή νέες χρήσεις του, είτε αυξάνοντας τη χρήση του μέσω της μεγαλύτερης απορροφητικότητας των καταναλωτών (πχ μέσω μεγαλύτερης διαφήμισης).

Ο χρόνος επιτυχημένης αντίδρασης του τμήματος εξαρτάται από το είδος του προϊόντος, την ικανότητα των στελεχών, την έγκαιρη αναγνώριση εναλλαγής των φάσεων του κύκλου ζωής κ.λ.π..

Προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν τα παραπάνω προβλήματα, οι BizExperts πιστεύουμε και υποστηρίζουμε τη σύσταση ενός τμήματος Έρευνας και Ανάπτυξης (Research & Development), ως απαραίτητη στρατηγική δράση.

Ένα τμήμα R&D αποτελεί σημαντικό συστατικό στοιχείο του Στρατηγικού Σχεδιασμού και ζωτικής σημασίας ενεργοποίηση για την επιχείρηση και όταν υπάρχει (ανάλογα με τον κλάδο που ανήκει η επιχείρηση Βιομηχανία, Εμπόριο, Αγροτική Παραγωγή) στοχεύει, μέσω μελετών, δοκιμών, πειραμάτων, επιχειρησιακής έρευνας μεταξύ πολλών άλλων στα παρακάτω:

• Εξασφάλιση της μέγιστης ποιότητας παραγωγής.
• Καθιέρωση των προδιαγραφών παραγωγής.
• Ανάπτυξη καινοτομίας, είτε μέσω της δημιουργίας νέων προϊόντων, είτε μέσω της βελτίωσης της ποιότητας των υπαρχόντων προϊόντων,
• Υποβολή προτάσεων για δημιουργία οικονομιών κλίμακας και μείωση του κόστους παραγωγής.
• Υποβολή εισηγήσεων για δημιουργία νέων μεθόδων παραγωγής.
• Πραγματοποίηση εργαστηριακών δοκιμών για α΄ύλες και παραγωγικές διαδικασίες.
• Αναζήτηση και μελέτη νομοθετικού πλαισίου.
• Παροχή τεχνογνωσίας του παραγόμενου προϊόντος στον πελάτη.

Αναλογιστείτε λοιπόν κατά την διάρκεια του σχεδιασμού του προϊόντος σας το τμήμα να είναι σε θέση να σας δώσει απαντήσεις ή προτάσεις για:

α)  όλες τις εναλλακτικές χρήσεις,

β) τις βελτιώσεις που μπορεί να επιδέχονται,

γ) τον αναμενόμενο μέσω κύκλο ζωής

Όλες οι παραπάνω πληροφορίες αποτελούν χρήσιμα συστατικά στοιχεία της διοίκησης προκειμένου τα τμήματα, οικονομικών, μάρκετινγκ, πωλήσεων να προβούν σε παρατηρήσεις και προβλέψεις και να προτείνουν στρατηγικές.

Η ουσιαστική όμως συμβολή του τμήματος R&D είναι ότι θεωρητικά συμβάλει στη μεγέθυνση του χρονικού διαστήματος που κρατά η ανάπτυξη ή η ωριμότητα ενός προϊόντος. Το παραπάνω θεωρητικό γεγονός μπορεί να γίνει κατανοητό παρατηρώντας το αρχικό διάγραμμα 1 και συγκρίνοντάς το με το τελικά διαμορφωμένο διάγραμμα 2.

Στο διάγραμμα 1 παρατηρούμε ότι κάθε φάση του κύκλου ζωής του προϊόντος και ειδικότερα η φάση της ανάπτυξης και της ωριμότητας διαρκεί εξίσου με χρονικό διάστημα 2t1

Φάση Ανάπτυξης + Φάση Ωριμότητας  = 4t1

Στο διάγραμμα 2 παρατηρούμε πως θεωρητικά με τη συμβολή του τμήματος R&D  υπάρχει η δυνατότητα να παραταθεί η φάση Ανάπτυξης σε χρονικό διάστημα που ισούται με 3t1

Φάση Ανάπτυξης + Φάση Ωριμότητας =5t1

Βέβαια θα πρέπει να σημειώσουμε ότι έχουν εκδοθεί και δημοσιευθεί πολλές μελέτες που καθορίζουν την καμπύλη του κύκλου ζωής του προϊόντος χωρίς όμως να γίνεται καμία αναφορά για τη διάρθρωση των επιχειρήσεων και το οργανόγραμμα τους.

Οι BizExperts εκτιμούν ότι η παραπάνω θεωρητική προσέγγιση για τη συμβολή ενός τμήματος R&D στο Κύκλο Ζωής του προϊόντος βρίσκει και πρακτική εφαρμογή.

(πηγή:exploit the product life cycle Theodore Levitt 1965)