Η Μέθοδος των 5 – ΓΙΑΤΙ

Η μεθοδολογία των 5 ΓΙΑΤΙ, είναι μια επαναληπτική ερωτηματική τεχνική που χρησιμοποιείται για να διερευνήσει τις σχέσεις αιτίας-αποτελέσματος που διέπουν ένα συγκεκριμένο πρόβλημα.

Ο πρωταρχικός στόχος της τεχνικής είναι να προσδιορίσει την αιτία του ελαττώματος ή προβλήματος μέσα από την επανάληψη της ερώτησης “Γιατί;” Κάθε ερώτηση αποτελεί τη βάση της επόμενης ερώτησης. Το “5” ως αριθμητικό νούμερο προέρχεται από την εμπειρική παρατήρηση σχετικά με τον αριθμό των επαναλήψεων που απαιτούνται, συνήθως,  για την επίλυση του προβλήματος.

Η τεχνική αναπτύχθηκε επίσημα από τον Sakichi Toyoda και χρησιμοποιήθηκε εντός της Toyota Motor Corporation κατά την εξέλιξη των μεθόδων παραγωγής της εταιρίας.

Η αλήθεια είναι όμως ότι τα προβλήματα δεν έχουν πάντα μία ενιαία αιτία. Επομένως, όταν  κάποιος προσδιορίσει ότι υπάρχουν πολλαπλές βασικές αιτίες, τότε η μέθοδος πρέπει να επαναληφθεί ζητώντας μια διαφορετική σειρά  των ερωτήσεων.

Η μέθοδος δεν προβλέπει σκληρούς και γρήγορους κανόνες σχετικά με το τι γραμμές ερωτήσεων να εξερευνήσετε ή για πόσο καιρό να συνεχίσετε την αναζήτηση για πρόσθετες βασικές αιτίες. Τα αποτελέσματα της  εξαρτώνται από τη γνώση και την επιμονή των ανθρώπων που συμμετέχουν.

 

Γιατί πρέπει να χρησιμοποιήσετε αυτή την μέθοδο;

Η επιλογή για την εφαρμογή της συγκεκριμένης μεθόδου στηρίζεται στις ανάγκες:

• για εύρεση των βασικών αιτιών που επιτρέπουν την επίλυση του αληθινού προβλήματος
• για εντοπισμό των αιτιών που απαιτούν διερεύνηση σε βάθος. Συχνά οι αρχικές βασικές αιτίες που ανακαλύπτονται δεν είναι η ρίζα του εκάστοτε προβλήματος.
• για κατανόηση των βαθύτερων αιτιών και την αποφυγή να γίνουν αποδεκτές οι επιφανειακές αιτίες.

Η μέθοδος 5 ΓΙΑΤΙ απαιτεί ο ερευνητής της εκάστοτε περίπτωσης να αναζητεί τον τρόπο που προέκυψε η διαδοχική αίτια ενός αποτυχημένου γεγονότος και να αναγνωρίσει την διαδρομή αποτυχίας αιτίας- αποτελέσματος

Δυστυχώς, είναι εύκολο να καταλήξουμε σε λανθασμένο συμπέρασμα.

Ένα Γιατί μπορεί να απαντηθεί με πολλαπλές απαντήσεις και αν δεν υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ποια απάντηση είναι η σωστή, πιθανότατα να οδηγηθούμε σε  λάθος δρόμο. Μπορούμε να βελτιώσουμε τις πιθανότητές μας να χρησιμοποιήσουμε τη μέθοδο 5 ΓΙΑΤΙ, εάν υιοθετήσουμε  κάποιους απλούς κανόνες και πρακτικές.

Η μέθοδος χρησιμοποιείται  συχνά για τη διερεύνηση αποτυχίας λειτουργίας  εξοπλισμού, μηχανημάτων,  και συμβάντων ασφάλειας στο χώρο εργασίας. Η φαινομενική απλότητα της  μας καθοδήγει για τη χρήση της, ενώ ταυτόχρονα αυτή η απλότητά κρύβει πολυπλοκότητα τόσο στη μεθοδολογία, όσο και των ανθρώπων, όπου οι τελευταίοι μπορούν να την εφαρμόσουν ασυναίσθητα λαθεμένα. Αποτέλεσμα αυτού είναι να καταλήγουμε στην διόρθωση του προβλήματος το οποίο δεν προκάλεσε το γεγονός και χάνουμε το αίτιο που οδήγησε σε αυτό.

Συγκριτικό πλεονέκτημα της μεθόδου είναι ότι όταν τα προβλήματα αφορούν στον ανθρώπινο παράγοντα είναι η λιγότερο αγχωτική για τους συμμετέχοντες.

Περαιτέρω, αποτελεί ένα από τα πιο απλούστερα εργαλεία έρευνας, που ολοκληρώνεται  εύκολα  χωρίς στατιστική ανάλυση και χρήση πόρων. Ο τρόπος χρήσης της είναι απλός!

Μπορείτε να ξεκινήσετε με μια δήλωση της κατάστασης και να ρωτήσετε γιατί συνέβη.

Στη συνέχεια, γυρίστε την απάντηση στο πρώτο ερώτημα σε ένα δεύτερο ερώτημα γιατί. Η επόμενη απάντηση γίνεται το τρίτο ερώτημα ΓΙΑΤΙ  και ούτω καθ εξής.

Με το να αρνηθείτε ότι είστε  ικανοποιημένοι με κάθε απάντηση θα αυξήσετε τις πιθανότητες εύρεσης των πραγματικών αιτιών του συμβάντος.

Αν και η τεχνική αυτή ονομάζεται «5 ΓΙΑΤΙ», πέντε είναι ένας κανόνας. Εσείς μπορείτε να ρωτήσετε λιγότερα ή περισσότερα.  Υπάρχει μια σχολή σκέψης που λέει ότι ‘ 7 ΓΙΑΤΙ είναι καλύτερα’  καθώς τα  5 δεν είναι αρκετά για να αποκαλύψετε  αλήθεια.

Η μέθοδος 5-ΓΙΑΤΙ  χρησιμοποιεί για εργαλείο ένα πίνακα ή ένα έντυπο.

Παρακάτω αναφέρεται ένα παράδειγμα ολοκληρωμένης μεθόδου 5-ΓΙΑΤΙ,  που έχει να κάνει με την διακοπή λειτουργίας ενός ρομπότ που είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσει όλη η παραγωγική διαδικασία παραγωγής αυτοκινήτων στο εργοστάσιο της ΤΟΥΟΤΑ.

Προσέξτε  πως κάθε απάντηση γίνεται η επόμενη ερώτηση. Είναι ζωτικής σημασίας ότι κάθε ερώτηση Γιατί, χρησιμοποιεί τη προηγούμενη απάντηση, διότι αυτό δημιουργεί ένα σαφές και αδιαμφισβήτητο δεσμό μεταξύ τους. Μόνο εάν οι ερωτήσεις και απαντήσεις συνδέονται μεταξύ τους  εμφανίζεται  η βεβαιότητα ότι οδηγούμαστε στο σωστό δρόμο ανακάλυψης της   αιτίας  που οδήγησε στο αποτυχημένο γεγονός, λάθος, ζημιά.

ΕΝΤΥΠΟ 5 ΓΙΑΤΙ
Μέλη Ομάδας: Διευθυντής Πωλήσεων, Προιστάμενος Παραγωγής,  Γενικός Διευθυντής			Ημερομηνία:XX/XX/2015
Αναφορά Προβλήματος: Κατά την διάρκεια παραγωγικής διαδικασίας ένα ρομπότ σταμάτησε να δουλεύει με αποτέλεσμα όλη η γραμμή παραγωγής να σταματήσει.
Εκτιμώμενο συνολικό Κόστος:  2 χαμένες ώρες εργασίας 750 υπαλλήλων Χ 50$ ανά ώρα = 37.500 $.
Προτεινόμενες Λύσεις: να τοποθετηθούν φίλτρα στις εισαγωγές των αντλιών λαδιού των ρομπότ και κατ επέκταση να καθιερωθεί ένα χρονοδιάγραμμα ελέγχου της ροής καυσίμου.
Συμπεράσματα: δεν έγινε ο απαραίτητος έλεγχος ή συντήρηση του ρομπότ και δεν διαπιστώθηκε ότι η εισαγωγή στην αντλία λαδιού είχε φραχτεί.
Ερωτήσεις Γιατί	Απαντήσεις  1Τ & 4Π     (τι, πότε, που, πώς, πόσο)	Αποδείξεις		Λύσεις
1. Γιατί το ρομπότ σταμάτησε να δουλεύει	γιατί το κύκλωμα είχε υπερφορτωθεί προκαλώντας κάψιμο σε μια ασφάλεια	Ακινητοποιημένο ρομπότ
2. Γιατί το κύκλωμα υπερφορτώθηκε και προκάλεσε κάψιμο μιας ασφάλειας?	γιατί υπήρχε ανεπαρκή λίπανση στα στηρίγματα του ρομπότ	υπερφόρτωση του κυκλώματος		να υπάρχει πάντα επαρκής λίπανση
3.Γιατί υπήρχε ανεπαρκή λίπανση στα στηρίγματα του ρομπότ?	γιατί στην αντλία λαδιού του ρομπότ δε κυκλοφορεί αρκετό λάδι	στην αντλία του ρομπότ δεν υπήρχε αρκετό λάδι		να τροφοδοτείται η αντλία με αρκετό λάδι
4. Γιατί στην αντλία δεν κυκλοφορούσε αρκετό λάδι?	γιατί η εισαγωγή της αντλίας είναι φραγμένη με μεταλλικά ρινίσματα	η εισαγωγή της αντλίας είναι ακάθαρτη και φραγμένη		να καθαριστεί η εισαγωγή της αντλίας
5. Γιατί η εισαγωγή της αντλίας είναι φραγμένη με μεταλλικά ρινίσματα?	γιατί δεν υπάρχει φίλτρο στην αντλία	η αντλία είναι χωρίς φίλτρο		να τοποθετηθεί φίλτρο στην αντλία
Αξιολόγηση Ανάλυσης: Εκτίμηση της ομάδας είναι ότι φτάσαμε στα βαθύτερα αίτια και ανακαλύψαμε τι έφταιξε και σταμάτησε το ρομπότ.Δεν υπήρχε φίλτρο στην αντλία εισαγωγής καυσίμου με σκοπό να μπλοκάρει τα μεταλλικά ρινίσματα και να επιτρέπει την ελεύθερη ροή λαδιού

Δοκιμάστε να την εφαρμόσετε και πιστεύουμε ότι θα εκπλαγείτε από το αποτέλεσμα της.

Καλή επιτυχία!

(Το έντυπο της μεθόδου 5-ΓΙΑΤΙ θα το βρείτε στα Χρήσιμα Link της ιστοσελίδας μας!!!)

Ομάδα Ανάλυσης Δεδομένων BizExperts

Πηγές:( http://www.isixsigma.com, http://www.lifetime-reliability.com)