Δείκτης Προσφοράς Χρήματος Μ3

 

Το τελευταίο χρονικό διάστημα γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στους δείκτες χρήματος Μ1, Μ2 και ειδικότερα στον Μ3 και στη σημαντική μείωση που παρουσιάζουν.

Τι σημαίνουν όμως αυτοί οι δείκτης; Στο άρθρο μας, θα επεξηγήσουμε τι αντιπροσωπεύει ο καθένας και θα αναλύσουμε τη διάρθρωση του σημαντικότερου, του Μ3, κατά τους τελευταίους 16 μήνες.

Ουσιαστικά και οι τρείς Δείκτες εκφράζουν «την προσφορά μορφών χρήματος».

Με τον όρο μορφές χρήματος εννοούμε: το νόμισμα σε κυκλοφορία, τις καταθέσεις όψεως, τις καταθέσεις τρεχούμενων λογαριασμών, τις καταθέσεις απλών  ταμιευτηρίων, τις  προθεσμιακές καταθέσεις, τις  καταθέσεις υπό προειδοποίηση έως 3 μηνών, τις  συμφωνίες επαναγοράς (Repos), τα μερίδια Αμοιβαίων Κεφαλαίων που είναι τοποθετημένα στην χρηματαγορά και τα χρεόγραφα διάρκειας έως 2 ετών.

Οι παραπάνω μορφές χρήματος συνδυαζόμενες μεταξύ τους, διαμορφώνουν τους Δείκτες, ενώ ο κάθε ένας συνυπολογίζεται στον αριθμητικά επόμενο. Περαιτέρω, εννοιολογικά το αριθμητικό νούμερο 1,2 ή 3 του εκάστοτε Δείκτη εκφράζει την ταχύτητα ρευστοποίησης της κάθε μορφής. Αναλυτικότερα, το αριθμητικό 1 εκφράζει τη μεγαλύτερη ταχύτητα ρευστοποίησης της μορφής χρήματος που αντιπροσωπεύει, ενώ το αριθμητικό 3 εκφράζει τη μικρότερη.

Ο Δείκτης Μ1 ισούται με το Νόμισμα σε κυκλοφορία πλέον της Καταθέσεις μίας ημέρας. Οι τελευταίες ισούνται με το άθροισμα των λογαριασμών Όψεως και Τρεχούμενων πλέον αυτών του Απλού Ταμιευτηρίου. Άρα:

Μ1 =  Νόμισμα σε Κυκλοφορία + Όψεως* + Τρεχούμενοι Λογαριασμοί* +  Λογαριασμοί Απλού Ταμιευτηρίου*

*(Καταθέσεις μιας Ημέρας = Όψεως + Τρεχούμενοι Λογαριασμοί + Απλού Ταμιευτηρίου)

Ο Δείκτης Μ2 ισούται με το άθροισμα του Δείκτη Μ1, των Καταθέσεων Προθεσμίας έως 2 ετών και των Καταθέσεων υπό προειδοποίηση έως 3 μηνών. Άρα:

 Μ2 = Μ1 + Καταθέσεις Προθεσμίας έως 2 ετών + Καταθέσεις υπό προειδοποίηση έως 3 μηνών

Ο Μ3 ισούται με το άθροισμα του Δείκτης Μ2, των Συμφωνιών επαναγοράς (Repos), τα Μερίδια Αμοιβαίων Κεφαλαίων χρηματαγοράς και των Χρεογράφων διάρκειας έως 2 ετών. Άρα:

Μ3 = Μ2 + Συμφωνίες επαναγοράς (Repos) + Μερίδια Αμοιβαίων Κεφαλαίων χρηματαγοράς + Χρεόγραφα διάρκειας έως 2 ετών

Όσον αφορά το Νόμισμα σε Κυκλοφορία και σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος από τον Ιανουάριο 2002, όπου κυκλοφόρησαν τα τραπεζογραμμάτια σε ευρώ και τα οποία αντικατέστησαν τα εθνικά τραπεζογραμμάτια, μπορεί να υπολογιστεί μόνο για το σύνολο της ζώνης του ευρώ και όχι για κάθε χώρα χωριστά.

Στο Ευρωσύστημα υιοθετήθηκε ένας συμβατικός κανόνας για τον υπολογισμό του νομίσματος σε κυκλοφορία για την κάθε χώρα – μέλος. Με βάση αυτόν τον κανόνα, η συμβολή της Ελλάδας στη νομισματική κυκλοφορία προκύπτει αν θεωρήσουμε ότι το ποσό των τραπεζογραμματίων που έχει θέσει σε κυκλοφορία η Τράπεζα της Ελλάδος είναι ανάλογο με την κλείδα συμμετοχής της Ελλάδας στο μετοχικό κεφάλαιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), εξαιρουμένου του ποσοστού 8% των εκδοθέντων τραπεζογραμματίων που αναλογεί στην ΕΚΤ. (πηγή Τράπεζα της Ελλάδος)

Έχοντας δώσει έναν τυπικό ορισμό για τον κάθε δείκτη και από ποια επιμέρους στοιχεία καταθέσεων αποτελείται είμαστε σε θέση να εμβαθύνουμε στην ανάλυση του Μ3 κατά τους τελευταίους 16 μήνες, αρχής γενομένης τον Ιανουάριο του 2014.

Η επιλογή του Μ3, οφείλεται στην σπουδαιότητα του και στο γεγονός ότι ουσιαστικά εμπεριέχει τους άλλους δύο Δείκτες Μ1 και Μ2.

Η Τράπεζα της Ελλάδος πρόσφατα δημοσίευσε τον παρακάτω πίνακα της Ελληνικής Συμβολής στα νομισματικά μεγέθη του Ευρώ:

(πηγή Τράπεζα της Ελλάδος)

Από το παραπάνω πίνακα γίνεται κατανοητό ότι ο Δείκτης Μ3 (χωρίς το νόμισμα σε κυκλοφορία) έχει διαμορφωθεί στα 139,22δις€. Το παρακάτω Διάγραμμα απεικονίζει την διαχρονική εξέλιξή του από τον Ιανουάριο 2014 μέχρι και τον Απρίλιο 2015.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1: ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΕΙΚΤΗ Μ3 ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ ΣΕ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ 2014 ΜΕΧΡΙ ΑΠΡΙΛΙΟ 2015

Σε αυτό το χρονικό διάστημα αποσύρθηκαν από το Τραπεζικό Σύστημα 31,757δις€ εκ των οποίων τα 27,964δις€ τους τελευταίους 4 μήνες. Ειδικότερα αποσύρθηκαν:

• 12,238δις€ τον Ιανουάριο
• 7,545δις€ τον Φεβρουάριο
• 2,868δις€ τον Μάρτιο
• 5,313δις€ τον Απρίλιο.

Η πλειονότητα τους αφορά Προθεσμιακές Καταθέσεις έως 2 ετών (20,554δις€), Καταθέσεις Όψεως και Τρεχούμενους Λογαριασμούς (4,368δις€) και Καταθέσεις Απλού Ταμιευτηρίου (1,914δις€).

Οι απώλειες των καταθέσεων από το τραπεζικό σύστημα εμφανίζονται και στο παρακάτω Διάγραμμα Ροής.

 

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2: ΡΟΗ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΑΠΟ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ 2014 ΜΕΧΡΙ ΑΠΡΙΛΙΟ 2015

Θα πρέπει όμως να αναλογιστούμε και σε ποια επίπεδα είχε φτάσει ο Δείκτης Μ3 χωρίς το νόμισμα σε κυκλοφορία από τότε που εισήλθε το Ευρώ στη Τραπεζικό σύστημα.

Το παρακάτω διάγραμμα 3 απεικονίζει την διαχρονική εξέλιξη του Δείκτη από τον Ιανουάριο του 2002.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3: ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΕΙΚΤΗ Μ3 ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ ΣΕ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ 2002 ΜΕΧΡΙ ΑΠΡΙΛΙΟ 2015

Με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος ο Δείκτης από τον Ιανουάριο του 2002 είχε πάρει τη μέγιστη τιμή του, τον Ιούνιο του 2009 με 243,701δις€. Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν και αναζητήσουμε την κοντινότερη ημερομηνία που ο Δείκτης Μ3 είχε την ίδια ή παραπλήσια τιμή με αυτή που έχει σήμερα, δηλαδή τα 139,224δις€, θα διαπιστώσουμε ότι αυτή είναι τον Ιανουάριο του 2004, όπου και ανέρχονταν σε 139,661δις€.

Συμπεραίνοντας:

• Εκτιμούμε ότι ο Δείκτης Μ3, αποτελεί σε μεγάλο ποσοστό αντιπροσωπευτικό παράδειγμα του νομισματικού πλούτου που συγκεντρώνεται σε μία χώρα.
• Στα πλαίσια της ανάλυσης μας και αν αναλογιστούμε ότι η οικονομική ανάπτυξη συνδέεται με τη συγκέντρωση του πλούτου, διαπιστώσαμε ότι η θέση της Ελλάδας με βάση τον Δείκτη Μ3 βρίσκεται στα επίπεδα του 2004.
• Βαίνοντας ο Δείκτης συνεχώς μειούμενος από τον Ιούνιο του 2009 συνδέεται με τα σοβαρά προβλήματα ρευστότητας που αντιμετωπίζει η Ελληνική Οικονομία.

Η προσέγγιση όμως πρέπει να συνδυάζεται και με αναλύσεις άλλων μεγεθών όπως το Α.Ε.Π., το ποσοστό Ανεργίας, τις παραγγελίες στη Βιομηχανία, το δείκτη ψυχολογίας καταναλωτή κ.λπ., προκειμένου να εξαχθούν πολύ χρήσιμα συμπεράσματα, τόσο για τη διάρθρωση του, όσο και για την σημασία του.

Ομάδα Ανάλυσης BizExperts