Stress Management

Το Στρες ή Άγχος προκαλείται από μία κατάσταση ή σκέψη, γνωστή ή άγνωστη, αναγνωρίσιμη ή όχι, θετική ή αρνητική.

Αναπτύσσεται και εξελίσσεται διαφορετικά από άτομο σε άτομο και επιφέρει αίσθημα ανησυχίας, νευρικότητας ή φόβου.

Σε μικρές ποσότητες αναγνωρίζεται ως φυσιολογική κατάσταση, ενώ πολλές φορές λειτουργεί και ως κινητήριος μοχλός για την ενεργοποίηση ενός ατόμου. Είναι το ευρέως γνωστό Καλό Στρες και διεθνώς ως Eustress.

Σε υπερβολή όμως, μπορεί να αποδειχθεί επιβλαβές και ριψοκίνδυνο για τον ανθρώπινο οργανισμό, προκαλώντας θλίψη, απελπισία και άλλα δυσάρεστα συναισθήματα. Είναι το ευρύτερα γνωστό Κακό Στρες και διεθνώς ως Distress.

Μία από τις σημαντικότερες μορφές του άγχους που συναντούμε στην κοινωνία είναι το εργασιακό. Αποτελεί µια χρόνια συναισθηματική διαταραχή που προκαλείται από τις συνθήκες που επικρατούν σε έναν συγκεκριμένο χώρο εργασίας και οι οποίες επιδρούν αρνητικά στην ψυχική καθώς και στη σωµατική υγεία του ατόµου.

Φυσικά, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το Στρες δεν έχει εθνικότητα, όπως άλλωστε έχει αποδειχθεί μέσα από παγκόσμιες μελέτες και έρευνες.

Συγκεκριμένα, στον Καναδά εξαπλώνεται ως επιδημία λόγω των προκλήσεων μεταξύ της προσπάθειας για εξισορρόπηση των εργασιακών και των οικογενειακών αναγκών. Η χρόνια μόλυνση με το υπερβολικό Στρες συναντάται και στην Αμερική σε ποσοστά 50% του εργασιακού πληθυσμού, στη Γαλλία στο 75% αντίστοιχα, στην Ιαπωνία στο 68% έναντι 37%, μόλις μία δεκαετία πίσω.

Συνεχίζοντας, περίπου τα 2/3 των Αυστραλών απασχολούμενων αποδέχονται ότι λειτουργούν κάτω από υψηλά επίπεδα άγχους. Ενώ, το ινστιτούτο Escorts Heart Institute στο Δελχί της Ινδίας καταγράφει ότι τα περισσότερα στελέχη της χώρας βρίσκονται ήδη στα υψηλότερα επίπεδα Στρες.

Σύμφωνα με μία παγκόσμια μελέτη τα άτομα που έχουν γεννηθεί μετά το 1955 έχουν τριπλάσια πιθανότητα να βιώσουν στρεσογόνους παράγοντες από ότι βιώσαν οι παππούδες τους.

Σήμερα, όμως, η οικονομική κρίση στην Ελλάδα εμφανίζεται ως ένας επιπλέον παράγοντας που επιβαρύνει το εργασιακό άγχος στους Έλληνες. Είναι λοιπόν αναπόφευκτη η παρουσία του και απομένει να προσδιοριστεί ο τρόπος για την καλύτερη διαχείριση του, ώστε να αποφευχθεί η φθορά ή αλλιώς το ¨κάψιμο¨ της ανθρώπινης δυναμικής, των ικανοτήτων και δεξιοτήτων.

Μελετώντας τα στοιχεία για τους Έλληνες απασχολούμενους καταγράφονται αναφορές όπως, οι 2 στους 3 εργαζόμενους δηλώνουν ότι η εργασία έχει βλάψει την υγεία τους και 1 στους 2 αναφέρεται ότι βιώνει το εργασιακό άγχος, έναντι 1 στους 3 στην Ευρώπη.

Οι κύριοι παράγοντες που συντελούν στην ανάπτυξη του εργασιακού Στρες σε έναν απασχολούμενο είναι:

• Ο τύπος εργασίας, αναλόγως αν εντάσσεται σε απαιτήσεις υψηλού ψυχικού σθένους (π.χ. κοινωνική λειτουργός) ή σωματικής ακεραιότητας
• Ο ρόλος ανάθεσης και πως συμβαδίζει με τα προσωπικά «θέλω», τις ικανότητες και τις δεξιότητες του
• Το γενικότερο εργασιακό περιβάλλον, οι υποδομές, οι χρωματισμοί κλπ

Οι τεχνικές που μπορούν να υιοθετηθούν, εντός στα πλαίσια του εργασιακού περιβάλλοντος για τη μείωση του φαινομένου, είναι ποικίλες.

Αρχικά, η εφαρμογή της διαδικασίας της διοίκησης και διαχείρισης έργων (project management). Η τεχνική αυτή έχει τη δυναμική να αποδυναμώνει την αρνητική πλευρά του Στρες και να ενισχύει την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα του ατόμου.

Η υλοποίηση ενός έργου συντελείται μέσα από ένα σύνολο επιμέρους σταδίων όπως της ανάλυσης, του σχεδιασμού, ενός πλάνου, του έλεγχου, της παρακολούθησης και της τελικά ορθής και αποδεκτής παράδοσης με την οριστικοποίηση και το κλείσιμο του. Ακολουθώντας τα στάδια αυτά ο εργαζόμενος χαρτογραφεί τα κατευθυντήρια  βήματα διευκολύνοντας τη ροή των εργασιών του, ενώ ταυτόχρονα έχει δομήσει εξαρχής το πλαίσιο εργασίας του και αποσυμφορίζεται από το στρεσάρισμα που προκαλούν οι οποιεσδήποτε αχαρτογράφητες διεργασίες και ενέργειες.

Ο σωστός σχεδιασμός (planning and decision making), η οργάνωση και διαχείριση της εργασίας και της λήψης αποφάσεων αποτελούν σηαντικούς παράγοντες περιορισμού του εργασιακού του άγχους (work related stress).

Στην προσπάθεια αυτή, κοινός συντελεστής είναι ο παράγοντας χρόνος (time management). Η τεχνική της ορθής αξιοποίησης του χρόνου λειτουργεί ευεργετικά με αύξηση της παραγωγικότητας και δυνατότητες άνεσης και ευελιξίας. Συμπληρωματικά, η αξία της εκτέλεσης της εργασίας με ιεράρχηση των  προτεραιοτήτων δομούν ένα αξιόπιστο προσωπικό πρόγραμμα βασισμένο σε αξιολογικά κριτήρια.

Φυσικά, η ευρέως αποδεκτή ρήση και τεχνική του «ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση» αποτελεί εξίσου μία αξιόλογη φιλοσοφία, τόσο για έναν απασχολούμενο, όσο και για τη διοίκηση ενός οργανισμού.

Στις περιπτώσεις όπου ο απασχολούμενος εντάσσεται σε μία επιχείρηση ή οργανισμό τότε αυτόματα η πρόκληση αναδεικνύεται σε υψίστης σημασίας για τους εργοδότες και φυσικά τους επαγγελματίες του HR (Human Resources).

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι επιχειρήσεις ή οργανισμοί να δημιουργούν το περιβάλλον εκείνο εργασίας που μπορεί να διασφαλίσει την οργανωτική λειτουργία των απασχολούμενων της, να ελαχιστοποιεί τους στρεσογόνους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για την αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα τους και να παρέχουν όλους τους απαραίτητους πόρους τις ικανές και αναγκαίες συνθήκες αποφυγής του κακού Στρες. Τον βασικό ρόλο για τη συνεισφορά αυτή εντός μίας  επιχείρησης ή οργανισμού την έχει η διεύθυνση του ανθρώπινου δυναμικού ή επαγγελματίες του HR.

Τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι το εργασιακό στρες κοστίζει!

Βάση έρευνας στη Μεγάλη Βρετανία το κόστος ανέρχεται στο ποσό των €1.220 ανά εργαζόμενο ετησίως και μπορεί να οφείλεται από τη μείωση της παραγωγικότητας του ατόμου έως και τη συνεχή εναλλαγή απασχολούμενων.

Εκτιμούμε ότι το κόστος του δεν μπορεί να αποτιμηθεί επακριβώς, καθώς το εργασιακό άγχος συνδέεται με μετρήσιμα και μη μετρήσιμα δεδομένα, με τους αριθμούς και με τον άνθρωπο. Η συνύπαρξη μίας σειράς ποσοτικών, καθώς και ποιοτικών δεικτών δυσκολεύουν την πραγματική αριθμητική του προσέγγιση.

Περαιτέρω, η υιοθέτηση νεώτερων μορφών διοίκησης και η στροφή της διοικητικής φιλοσοφίας προς τη Διοίκηση Ολικής Ποιότητας, ενισχύει τη σύσταση ομάδων εργασίας και της προώθησης της συναδελφικότητας και του ομαδικού πνεύματος. Στην εφαρμογή των νέων αυτών συστημάτων δημιουργούνται φθορές ή ακόμα και τριγμοί, όταν μέρος ή μέρη της ομάδας αυτής αντιμετωπίζουν έντονο εργασιακό άγχος.

Οι BizExperts πιστεύουν ότι η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία.

Συνεπώς ακόμα και σήμερα που η χώρα ως σύνολο, καθώς και κάθε ένας /  μία ως σημαντικό υποσύνολο αντιμετωπίζει την οικονομικοκοινωνική κρίση,  διακρίνονται τεχνικές που αν υιοθετηθούν μπορούν να αυξήσουν τα περιθώρια βελτιστοποίησης μίας παθογόνας κατάστασης.