Εφαρμογή του δείκτη πρόβλεψης χρεoκοπίας Altman Z-score σε κλάδους της Ελληνικής Οικονομίας

 

 

 

 

 

 

Ο δείκτης πρόβλεψης χρεοκοπίας Z-score δημιουργήθηκε από τον καθηγητή Χρηματοοικονομικών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, Edward I. Altman.

Δημοσιεύτηκε το 1968 και βρίσκει εφαρμογή μέχρι και σήμερα, δίνοντας πληροφορίες για την οικονομική ευμάρεια της, υπό εξέτασης, επιχείρησης με χρονικό ορίζοντα περίπου 2ετίας. Ο καθηγητής Altman διαμόρφωσε ένα μοντέλο, επιλέγοντας 22 χρηματοοικονομικούς δείκτες τους οποίους τους κατηγοριοποίησε σε πέντε δείκτες επίδοσης (ρευστότητας, αποδοτικότητας, μόχλευσης, φερεγγυότητας και δραστηριότητας). Η επιλογή τους έγινε λόγω της σημαντικότητας και της αναγνωσιμότητας των δεικτών αυτών την εποχή που αναπτύχθηκε η μεθοδολογία, καθώς και λόγω της πιθανής σύνδεσης τους με την πρόβλεψη μίας χρεοκοπίας.

Το δείγμα επιχειρήσεων που μελετήθηκε από τον καθηγητή Altman, αρχικά περιελάμβανε 66 εταιρίες, που προέρχονταν κατά το ήμισυ από εταιρίες που είχαν καταθέσει αίτηση χρεοκοπίας στα πλαίσια της αμερικάνικης νομοθεσίας και κατά το υπόλοιπο από μη χρεοκοπημένες, αλλά επιλεγμένες βάση κάποιων προϋποθέσεων και προδιαγραφών. Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν και επεξεργάσθηκαν προερχόταν από τους ισολογισμούς και τις καταστάσεις αποτελεσμάτων χρήσεως.

Στη συνέχεια ο καθηγητής Altman προέβει σε μία σειρά διεργασιών, όπως της στατιστικής παρατήρησης των συναρτήσεων, του προσδιορισμού της συνεισφοράς της εκάστοτε μεταβλητής, της αξιολόγησης, της παρατήρησης της ακρίβειας στην πρόβλεψη και στην κριτική του ανάλυση.

Στα πλαίσια αυτά διαμόρφωσε την παρακάτω σχέση:

Ζ = 1,2Χ1 + 1,4Χ2 + 3,3Χ3 + 0,6Χ4 + 1,0Χ5

Όπου:

Χ1 = Κεφάλαιο Κίνησης / Σύνολο ενεργητικού

Χ2 = Κέρδη εις νέον / Σύνολο ενεργητικού

Χ3 = Κέρδος προ φόρων και τόκων / Σύνολο Ενεργητικού

Χ4 = Τρέχουσα αξία κεφαλαίων / Σύνολο υποχρεώσεων

Χ5  = Κύκλος εργασιών / Σύνολο ενεργητικού

Ζ = Συνολικός Δείκτης

Βαθμός από 1,8 και κάτω σημαίνει πιθανότητα πτώχευσης

Βαθμός από 2,7 και πάνω σημαίνει ταμειακή άνεση

Πηγή: Edward I. Altman

Ο δείκτης Altman αποτέλεσε σημαντικό και αξιόπιστο επιχειρηματικό εργαλείο στα πλαίσια συνεργασιών μου με επιχειρήσεις στον δευτερογενή τομέα παραγωγής και συγκεκριμένα στους κλάδους της Μεταλλοβιομηχανίας, Κλωστοϋφαντουργίας και Κυτιοποιίας. Υιοθέτησα και εφάρμοσα το δείκτη πρόβλεψης χρεοκοπίας Z-score, του καθηγητή Altman, σε 12 επιχειρήσεις.

Η μεθοδολογία που ακολούθησα για την εφαρμογή του δείκτη και τη διεξαγωγή ορθά δομημένων συμπερασμάτων, που να προσεγγίζουν την πιθανότητα χρεοκοπίας μίας επιχείρησης, στηρίχθηκε στα παρακάτω στάδια:

1. Καθορισμός και οριοθέτηση των κριτηρίων επιλογής των επιχειρήσεων. Ορίσθηκαν τα εξής παρακάτω:

• η λειτουργία τους στον Ελληνικό χώρο,
• η επιλογή δείγματος με βάση την ομαδοποίηση τους ως προς το είδος, την μορφή και τον κλάδο δραστηριοποίησης τους, για να υπάρχει κοινή βάση οικονομικής αναφοράς και η δυνατότητα πρόσβασης στα δεδομένα και
• η οικονομική τους δραστηριότητα, ώστε να επιλεχθούν επιχειρήσεις από βιώσιμους και μη βιώσιμους κλάδους, πριν και μετά την οικονομική κρίση, (από το 2006 έως το 2012).

2. Βιβλιογραφική έρευνα με στόχο:

• τον προσδιορισμό της καταλληλότητας της εφαρμογής του δείκτη στους επιλεγμένους οικονομικούς κλάδους,
• την επικαιροποίηση του από τον ίδιο τον καθηγητή, καθώς και αναλυτικά τη μεθοδολογία δημιουργίας του δείκτη.

3. Σχεδιασμός ειδικού προγράμματος για την αυτοματοποίηση της επεξεργασίας των στοιχείων, βάση των προδιαγραφών και των απαιτήσεων υπολογισμού του δείκτη.

4. Συγκέντρωση και συλλογή των οικονομικών καταστάσεων σε βάθος 10ετίας, της εκάστοτε υπό εξέτασης επιχείρησης.

5. Ταξινόμηση και καταγραφή των στοιχείων, αρχειοθέτηση αυτών ανά κλάδο και επιχείρηση. Προσεκτικός έλεγχος για τυχόν λάθη καταχώρησης.

6. Ανάλυση, μελέτη και επεξεργασία τόσο των επιμέρους συστατικών Χ1, Χ2, Χ3, Χ4 και Χ5, όσο και των ετήσιων εξαγόμενων αποτελεσμάτων του δείκτη.

7. Αξιολόγηση και κριτική σκέψη.

8. Σύγκριση με τα συμπεράσματα άλλων σχετικών αναλύσεων των χρηματοοικονομικών στοιχείων της εκάστοτε επιχείρησης, (όπως εμβάθυνση στις πωλήσεις, δαπάνες, βασικούς αριθμοδείκτες της εκάστοτε επιχείρησης αλλά και του κλάδου, cash flow, κ.α.), καθώς και της λειτουργικής και οργανωτικής διαχείρισης και της συνολικής θεώρησης της πορείας της επιχείρησης και του κλάδου.

9. Διεξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Φυσικά, αναφορικά με τα ανακοινώσιμα αποτελέσματα, έπρεπε να περάσουν τουλάχιστον δύο έτη για να αποδειχθεί η ορθότητα τους. Παρά ταύτα, τα συμπεράσματα ήταν ακριβή και επαλήθευσαν τη σπουδαιότητα και τη σημαντικότητα του δείκτη.

Συγκεκριμένα, στα πλαίσια του ερευνητικού αυτού πεδίου ανάλυσης, ο δείκτης επαλήθευσε την πιθανότητα πτώχευσης υπό εξέταση επιχειρήσεων, αλλά ταυτόχρονα ενδυνάμωσε τη στρατηγική των υπολοίπων.

Ουσιαστικά, επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον ίδιο κλάδο, έχοντας τη γνώση που τους δόθηκε μέσα από τα ασφαλή συμπεράσματα της ανάλυσης για την επόμενη 2διετία, διαμόρφωσαν και προσάρμοσαν στον στρατηγικό τους σχεδιασμό, κατευθύνσεις για ένα πιο υγιές μέλλον, καθώς ταυτόχρονα αναδιάρθρωσαν τα οικονομικά εκείνα στοιχεία τους, που έχριζαν την απαραίτητη προσοχή.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Altman και τις δικές μου παρατηρήσεις, η χρησιμότητα από την ανάλυση του δείκτη φέρνει οφέλη στη Διοίκηση των επιχειρήσεων, μέσω:

• Της ανάλυσης του πιστωτικού κινδύνου
• Της ανάπτυξης στρατηγικής
• Του εντοπισμού των ευκαιριών και πιθανών προβλημάτων εν εξελίξει
• Της δυνατότητας αναπροσαρμογής των στόχων
• Του περιορισμού του ρίσκου στην Εφοδιαστική Αλυσίδα κλπ

Πιστεύω στην ενσωμάτωση του δείκτη στις χρηματοοικονομικές αναλύσεις και παρακολουθήσεις των επιχειρήσεων. Η εμπειρία μου, όμως, έχει δείξει και αποδείξει, ότι ένας δείκτης μόνο ή απλά κάποια αριθμητικά αποτελέσματα δεν κρίνονται αρκετά για τη διεξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Στο επιθυμητό αυτό σημείο προσεγγίζει ο ερευνητής-αναλυτής-μελετητής, όταν αξιοποιεί και άλλες συμπληρωματικές πηγές στα πλαίσια μίας συνολικής θεώρησης, αλλά ταυτόχρονα έχει την δεξιότητα και την κριτική σκέψη να τα αξιολογεί σωστά.

Συμπεραίνοντας, δεν αρκεί μόνο ένα στοιχείο για να μπορούμε να προσδιορίσουμε ένα αποτέλεσμα, γιατί οι μεταβλητές που δρουν και επιδρούν είναι πολλές. Απαραίτητες και ικανές συνθήκες για μία ορθά δομημένη προσέγγιση είναι η εξειδίκευση στο θεωρητικό και εμπειρικό πεδίο και ένα σύνολο κατάλληλων συνδεδεμένων με αυτό επιχειρηματικών εργαλείων για να διαβαστεί το παρελθόν και να διαμορφωθεί, στο καλύτερο δυνατό, ένα υγιές και βιώσιμο μέλλον.